Το ψέμα διαδίδεται πιο γρήγορα από την αλήθεια
Στις μέρες μας η παραπληροφόρηση, η ρητορική μίσους και οι ψευδείς ειδήσεις αποτελούν καθημερινό φαινόμενο και όχι πρωταπριλιάτικο ψέμα. Η ένταξη των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ) και την Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ) στη ζωή και την καθημερινότητά μας έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την «εμφύτευση» πολλών ειδήσεων στον ανθρώπινο εγκέφαλο, τις οποίες ο άνθρωπος πολλές φορές αδυνατεί να επεξεργαστεί και να κατανοήσει.
Φυσικά ο κάθε αποδέκτης ειδήσεων μπορεί να επιλέξει αν θα διαβάσει ή ακούσει μια είδηση και εναπόκειται στον ίδιο να την φιλτράρει, να την αποδεχτεί, να την απορρίψει ή να τη διαδώσει, αφού ο κάθε πολίτης έχει το αναφαίρετο δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης και που κανένας δεν μπορεί να του το περιορίσει.
Στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών έχει αρχίσει μια μακρά συζήτηση για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης, αφού από μόνες τους οι τοπικές αρχές δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτό το ανησυχητικό φαινόμενο. Η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, αλλά και γνώσεων, μας καθιστά ευάλωτα θύματα παραπληροφόρησης, ως επίσης και δέκτες ρητορικής μίσους. Το θέμα θα πρέπει να ρυθμιστεί σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, με την ψήφιση σχετικής νομοθεσίας, η οποία θα προστατεύει τα θύματα και θα αναγκάζει τους θύτες, είτε να αποζημιώσουν, είτε να αποκαταστήσουν τη ζημιά.
Αρχίζοντας πρώτα σε τοπικό επίπεδο, θα πρέπει να γίνεται εκστρατεία ενημέρωσης των νέων για τη διάδοση ψευδών ειδήσεων και την ανάγκη διασταύρωσης της είδησης πριν τη δημοσίευσή της. Τοπικοί αξιωματούχοι και πολιτικά πρόσωπα αποτελούν τις ευπαθείς ομάδες παραπληροφόρησης, αφού όπως συνηθίζεται να λέγεται, «στην πολιτική δεν μας αγαπάνε όλοι». Γι’ αυτό τον λόγο, λοιπόν, επιβάλλεται η προστασία των θεσμών από την παραπληροφόρηση, αλλά και των ατόμων, είτε αυτά είναι πολίτες, είτε πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα.
Θέματα, που αφορούν τη μετανάστευση, τις παραδοσιακές οικογενειακές αξίες, την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς και τις εθνοτικές συγκρούσεις, παραποιούνται και προβάλλονται έντονα από τα ΜΜΕ και τα ΜΚΔ. Η πίεση του χρόνου, αλλά και η ανάγκη για γρήγορη μετάδοση της πρώτης είδησης, οδηγεί πολλές φορές σε δημοσιογραφικά λάθη, αφού δεν προηγήθηκε η σωστή, αντικειμενική και ερευνητική δημοσιογραφία.
Η γρήγορη, η πρώτη ή η κατεπείγουσα είδηση επιφέρει όχι μόνο οικονομικό κέρδος, αλλά και αύξηση της δημοτικότητας και της κοινωνικής αποδοχής. Πολλές φορές ειδήσεις έχουν διαψευστεί, αλλά πριν τη διάψευση, διαδόθηκαν με ταχύτητα φωτός και έτσι η προσπάθεια «δολοφονίας» χαρακτήρων και προσώπων είναι αναπόφευκτη.
Το θέμα της παραπληροφόρησης είναι περίπλοκο και για να αντιμετωπιστεί χρειάζεται τόσο εκπαίδευση, όσο και ψυχολογική ανάλυση του φαινομένου. Το ψέμα διαδίδεται πιο γρήγορα από την αλήθεια, γιατί εύκολα μπορεί να το χρησιμοποιήσει κάποιος για να εντυπωσιάσει, να προσελκύσει το ενδιαφέρον, να πλήξει άτομα και να το εμπεδώσει στους παραλήπτες.
Σήμερα, η καλή είδηση, όπως επικαλούνται αρκετοί δημοσιογράφοι, είναι εκείνη που μπορεί να προσελκύσει το ενδιαφέρον του μεγαλύτερου αριθμητικά κοινού και όχι αυτή που είναι πιο χρήσιμη για το σύνολο, πιο καθοριστική ή πιο διαφωτιστική, όπως λέγει και ο Ιγνάσιο Ραμονέ.
Το 1944 ο Αλμπέρ Καμύ έγραψε ότι «θέλουν να ενημερώνουμε γρήγορα, αντί να ενημερώνουμε σωστά» και αυτό ισχύει σε αρκετό βαθμό και σήμερα. Η παραπληροφόρηση αποτελεί μέρος της σύγχρονης εποχής των ΜΜΕ και ΜΚΔ και χαμένη από αυτό τον πακτωλό ειδήσεων βγαίνει, συνήθως, η αλήθεια.
Άντρος Γ. Καραγιάννης
Δήμαρχος Δερύνειας