Κατώτατος μισθός και εργασιακή φτώχεια
Το ποσοστό των εργαζομένων που κινδυνεύουν από φτώχεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) αυξήθηκε από 8,3% το 2010 σε 9,3% το 2018, ενώ η εξάπλωση της πανδημίας του κορωνοϊού οδήγησε στην περαιτέρω μείωση των μισθών των εργαζομένων, κυρίως αυτών με χαμηλότερα εισοδήματα, σύμφωνα με γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών (ΕΕτΠ).
Τα μέλη της ΕΕτΠ επικροτούν τη θέσπιση επαρκών κατώτατων μισθών στα κράτη – μέλη της Ε.Ε., στοχεύοντας στην καταπολέμηση της εργασιακής φτώχειας και εστιάζοντας στον σεβασμό της ισχύουσας εθνικής νομοθεσίας, των συλλογικών συμβάσεων και τον ρόλο των κοινωνικών εταίρων. Οι επαρκείς κατώτατοι μισθοί, η εξάλειψη και η μείωση της εργασιακής φτώχειας αποτελούν σημαντική συνιστώσα του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Μοντέλου και του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων, όπως ανέφερε ο εισηγητής της σχετικής γνωμοδότησης στην ΕΕτΠ.
Τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ε.Ε., οι εργαζόμενοι θα πρέπει όχι μόνο να αμείβονται σωστά αλλά και να έχουν μια αξιοπρεπή ζωή, τόσο οι ίδιοι όσο και οι οικογένειες τους. Η παροχή ικανοποιητικών κατώτατων μισθών για τους εργαζόμενους αποτελεί υποχρέωση των εργοδοτών, για διασφάλιση της αποδοτικότητας και συνεισφοράς στην κοινωνία.
Τον Νοέμβριο του 2017 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή διακήρυξαν τον Ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων με στόχο τη διασφάλιση επαρκών ελάχιστων μισθών και καθορισμό τους με διαφάνεια, ζητώντας την εφαρμογή του πυλώνα σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Η ίδια η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επεσήμανε σε ομιλία της τον Σεπτέμβριο του 2020, ότι για μεγάλο αριθμό ευρωπαίων πολιτών οι αποδοχές τους δεν επαρκούν στηρίζοντας τη θέσπιση κατώτατων μισθών.
Σε αρκετά κράτη-μέλη της Ε.Ε. εξακολουθούν να υπάρχουν χαμηλοί μισθοί χωρίς οι εργαζόμενοι να απολαμβάνουν αυξήσεις μισθών βιώνοντας έτσι, φτώχεια και μισθολογική ανισότητα. Σύμφωνα με έκθεση της Eurostat, μέχρι τις αρχές του 2020 κατώτατο μισθό είχαν 21 από τα 27 κράτη-μέλη. Ο μηνιαίος κατώτατος μισθός κυμαίνεται από €286 στη Βουλγαρία μέχρι €2.071 περίπου στο Λουξεμβούργο.
Η Κύπρος είναι ένα από τα 6 κράτη-μέλη χωρίς καθορισμένο κατώτατο μισθό, εξαιρουμένων κάποιων κλάδων εργασίας που καλύπτονται από εταιρικές συλλογικές συμβάσεις, όπως οι βοηθοί πωλήσεων, γραφείς, βοηθοί σε εκπαιδευτήρια, καθαριστές, φροντιστές κ.ά. Ο μηνιαίος μισθός αυτών των εργασιακών ομάδων ορίζεται στα €870 και αυξάνεται σε €924 μετά από έξι μήνες υπηρεσίας.
Τόσο στην Κύπρο όσο και στα υπόλοιπα κράτη – μέλη της Ε.Ε. δεν λαμβάνονται υπόψη η αύξηση των φόρων, τα καθημερινά έξοδα διατροφής, στέγασης, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης κ.ο.κ. Οι εργαζόμενοι όμως, θα πρέπει να έχουν μια αξιοπρεπή ζωή και εκτός του χώρου εργασίας, στην κοινωνία και στην προσωπική τους ζωή, όπως επεσήμανε ο ευρωπαίος επίτροπος Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων Νίκολας Σμιτ στην Εφημερίδα των Συντακτών.
Η θέσπιση αλλά και η προστασία του κατώτατου μισθού, ιδιαίτερα στην μετά πανδημία εποχή επιβάλλεται, στηρίζοντας έτσι τους εργαζόμενους στους τομείς που πλήγηκαν περισσότερο από την υγειονο-οικονομική κρίση, όπως το λιανικό εμπόριο και η τουριστική βιομηχανία. Η εφαρμογή των συλλογικών συμβάσεων και ο διάλογος με τους κοινωνικούς εταίρους μπορούν να διασφαλίσουν στους εργαζόμενους καλές συνθήκες διαβίωσης, μειώνοντας έτσι τη φτώχεια και την μισθολογική ανισότητα μεταξύ των φύλων.
Οι φορολογίες, οι κοινωνικές παροχές, το κόστος ζωής, η στέγαση, οι τιμές των αγαθών πρώτης ανάγκης διαφέρουν από χώρα σε χώρα και γι’ αυτό οι μισθοί είναι διαφορετικοί στην Ε.Ε. Η παράγραφος 6 του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων μιλάει ξεκάθαρα για αποτροπή της φτώχειας των εργαζομένων, ενώ, σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΕΕτΠ, περίπου ένας στους έξι εργαζόμενους είναι χαμηλόμισθος.
Η μισθολογική ανισότητα, η ανεργία, η εργασιακή εκμετάλλευση και η άσχημη οικονομική κατάσταση των εργαζομένων, αποτελούν κατάλοιπα της οικονομικής κρίσης αλλά και της άρνησης κάποιων κρατών – μελών να διασφαλίσουν βασικά εργασιακά δικαιώματα των χαμηλόμισθων εργαζομένων βυθίζοντας τους έτσι στην εργασιακή φτώχεια.
Άντρος Γ. Καραγιάννης
Δήμαρχος Δερύνειας