Κλιματική αλλαγή και τοπικές αρχές
Η ανθρωπότητα έχει πληγεί ανεπανόρθωτα από την εξάπλωση της πανδημίας του κορωνοϊού με αποτέλεσμα αρκετές χώρες να υποστούν σοβαρές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) μέσω της Πράσινης Συμφωνίας αλλά και του ταμείου ανάκαμψης στοχεύει στην επούλωση των οικονομικών πληγών που άφησε πίσω της η νόσος αλλά και στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, το οποίο μολύνεται συνεχώς από την ανθρώπινη δραστηριότητα, θέτοντας τον πλανήτη σε σοβαρό κίνδυνο.
Σύμφωνα με στοιχεία που κατατέθηκαν πρόσφατα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών (ΕΕτΠ), οι εκτιμήσεις του Αναπτυξιακού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών (UNDP) παρουσιάζουν τις τοπικές αρχές κατά 70% άμεσα υπεύθυνες για λήψη μέτρων για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και μέχρι 90% για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Αυτό συνεπάγεται ένα ψηλό ποσοστό ευθύνης των τοπικών αρχών, οι οποίες αναλαμβάνουν να προωθήσουν δράσεις και συνεργασίες για την επίτευξη του φιλόδοξου στόχου της κλιματικής ουδετερότητας που έθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέχρι το 2050.
Πιο συγκεκριμένα οι τοπικές αρχές αναμένεται να υιοθετήσουν ολοκληρωμένους πολεοδομικούς σχεδιασμούς, να προωθήσουν τοπικά σχέδια φιλικά προς το περιβάλλον σε συνεργασία με τους πολίτες, εμπλεκόμενους φορείς, επιχειρήσεις, βιομήχανους καθώς και τομείς της έρευνας και της καινοτομίας. Η απαλλαγή από την χρήση ορυκτών καυσίμων και ιδιαίτερα του άνθρακα αποτελεί ένα σημαντικό στόχο που τίθεται μέσα από την εφαρμογή της Πράσινης Συμφωνίας, όπως επίσης η έξυπνη ψηφιακή τεχνολογία, η βελτίωση της ποιότητας των δημοσίων χώρων και η στήριξη της δημόσιας υγείας. Οι κοινότητες και οι δήμοι θα πρέπει να προωθούν επίσης τη χρήση φιλικών προς το περιβάλλον δημόσιων μεταφορών, την κυκλική οικονομία στη διατροφική αλυσίδα, τη σωστή διαχείριση των οικοσυστημάτων, τη μηδενική ρύπανση κ.ά.
Για να επιτευχθούν όμως όλοι αυτοί οι φιλόδοξοι στόχοι θα πρέπει βέβαια οι τοπικές αρχές να ενισχυθούν οικονομικά, τόσο από το κεντρικό κράτος όσο και από την Ε. Ε., η οποία απαιτεί τη στήριξη της Πράσινης Συμφωνίας. Πώς μπορεί όμως η Ε.Ε. να καταστεί πιο φιλική προς το περιβάλλον, όταν το 58% των ενεργειακών της αναγκών, όπως αναφέρθηκε στην ΕΕτΠ, βασίζεται στις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων όπως πετρελαίου και φυσικού αερίου; Εδώ είναι που οι τοπικές αρχές θα πρέπει να εκπονήσουν το συντομότερο σχέδια ενεργειακής μετάβασης, χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και φωτοβολταϊκών συστημάτων για φωτισμό, θέρμανση και ψύξη των δημοτικών κτηρίων. Στόχος μας θα πρέπει να είναι η κατανάλωση λιγότερης ενέργειας και η προτίμηση ανανεώσιμων και οικολογικότερων πηγών ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια.
Η οικονομική ανάκαμψη των τοπικών αρχών μετά την πανδημία, θα πρέπει να εστιάζεται στη σταδιακή μετάβαση σε ένα πιο οικονομικό και φιλικό προς το περιβάλλον ενεργειακό σύστημα. Η αυξημένη ενεργειακή ζήτηση των δημοτικών κτηρίων και υποδομών θα πρέπει να μειωθεί στο ελάχιστο για εξοικονόμηση πόρων και αποφυγή περαιτέρω ρύπανσης του περιβάλλοντος.
Για να καταστούν οι τοπικές αρχές πιο φιλικές προς το περιβάλλον, θα πρέπει να έχουμε τη συνεργασία και των πολιτών. Οι δημότες, αν καταφέρουν με την εφαρμογή φιλικότερων προς το περιβάλλον ενεργειακών συστημάτων στις κατοικίες τους να έχουν εξοικονομήσεις, τότε θα τους έχουμε συνοδοιπόρους. Το ίδιο ισχύει για τις επιχειρήσεις και μεγαλύτερους καταναλωτές.
Η επίτευξη του στόχου που έθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050 περνά μέσα από τις τοπικές αρχές και τους τοπικούς καταναλωτές ενέργειας. Κάποιες χώρες πρωτοστατούν στη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στην πράσινη ενέργεια, άλλες δεν είναι τόσο αποτελεσματικές, ενώ μια τρίτη κατηγορία, στην οποία συγκαταλέγεται και η Κύπρος, μπορεί να διαθέτουν όλες τις ευνοϊκές καιρικές συνθήκες αλλά χρειάζονται να καταβάλουν πιο πολλές προσπάθειες, ιδιαίτερα στη βελτίωση των υποδομών, οι οποίες δεν είναι τόσο ανθεκτικές στην αντιμετώπιση των ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως η ξηρασία, οι καύσωνες, οι έντονες βροχοπτώσεις και η υγρασία.
Άντρος Γ. Καραγιάννης
Δήμαρχος Δερύνειας